Roel Pieper geroosterd

Neerlands invloedrijkste it'er, professor-investeerder Roel Pieper, is het lijdend voorwerp van De Broncode. De ronkende ondertitel van dit boek van Eric Smit luidt 'het ware verhaal van een wereld-schokkende uitvinding' en de vileine tweede ondertitel 'waarom Roel Pieper niet de nieuwe Bill Gates Gates werd'.

We spraken met de auteur, zie in het bovenstaande tabblad.
Die kreeg geen reactie van het lijdend voorwerp in kwestie.

Het boek

Het opvallendste van De Broncode is dat het nauwelijks echt nieuwe inzichten biedt ten opzichte van de destijds in Quote verschenen twee artikelen over de 'uitvinding' van Jan Sloot. Die had Smit dus heel goed gefabriceerd. De teneur is dezelfde: elektronika-knutselaar Jan Sloot toont Philips in maart '99 een vinding waarmee je op een chipje van 128 KB,  aangestuurd met specifieke software,  wel 15 videofilms kwijt kan. Roel Pieper wijst, na interne negatieve adviezen, als bestuurder van Philips deelname in de exploitatie af. Na zijn ontslag daar dringt Pieper zich naar voren als de baas van de exploitatie van de vinding.

Sloot demonstreert live het kunnen van het kastje, met een laptop, maar weigert specificaties te verstrekken. Hij overlijdt op 11 juli 2001, en neemt zijn geheim mee in het graf. Zoon Ben zegt dat hij is vermoord vanwege bedreigde belangen - zijn vinding zou immers de hele ict-wereld op zijn kop zetten. Pieper vindt dat een nor-male gang van zaken is gevolgd: beoordelen, ontwikkelen en een bedrijf bouwen om de markt te veroveren. De dood van Sloot heeft die laatste fase verhinderd.

Nieuw en verrassend in het boek is een bijlage met een uiteenzetting over het systeem van de uitvinder zelf dat op de computer van Sloot is gevonden na diens dood. Eric Smit heeft dit stuk niet expliciet aan deskundi-gen voorgelegd. We spraken hem daarop aan in bijgaand audio-interview. Wat is zijn belang om dat na te laten?

Smit bevestigt dat hij de mythe niet om zeep wil helpen, maar voegt in het boek wel het verhaal toe van een gelijksoortige claim van een Amerikaans bedrijf jaren later, die op bedrog bleek te berusten. En juist gisteren werd bekend dat het Adams Platform Technology voor videocompressie, uitgebaat met het bedrijf Media World Communications, niet lijkt te werken. Het ging om een vinding die qua werking leek op die van Sloot, ofschoon minder revolutionair in de beloften. Maar het werkt zo te zien niet.

Smit wilde schrijven over de levensloop van Roel Pieper en de hebzucht en het spel van de investeerders. De geldingsdrang die bij Pieper leidt tot een tomeloze inzet om aanzien, spelvreugde en geld te verwerven, is bij Smit de drijfveer om 14 maanden continu aan een geweldig boek te schrijven, ook voor aanzien en vanwege de spelvreugde, met schrijven.

Het verslag is het sterkst in de e-mailuitwisseling tussen investeerders, een fascinerend relaas over het oppompen van de luchtballon. Gezien die letterlijke schriftelijke bronnen lijkt het ook een makkelijk boek, ware het niet dat Smit tot het uiterste is gegaan om bij alle betrokkenen de feiten te checken en meningen te staven. Dat is de kwaliteit die Smit onderscheidt van zijn meeste collegae heden ten dage. Pieper zelf kan daar niets tegen inbrengen, tenzij er inderdaad (bewuste) weglatingen zijn. Maar die toonde Pieper ons niet.

De inhoud

Het boek begint met de ontmoetingen met Pieper, die Smit uitnodigt te Bloemendaal om hem af te brengen van zijn voornemen om over het Sloot-debâcle te schrijven, direct gevolgd door het dramatisch geschreven relaas over de dood van Sloot.

Vervolgens passeert een korte beschrijving van de geboorte van Sloot en diens jonge leven tot aan de banen als begenadigd tv-reparateur. Hij werkte bij Philips, maar vertrok na anderhalf jaar omdat zijn ideeën niet welkom waren. Als zelfstandig reparateur en met een winkel ging hij te Groningen failliet. Na de verhuizing naar Nieuwegein begon Sloot in 1984 te knutselen met digitale technologie.

In 1995 had hij zijn vinding voor het verkleinen van bestanden klaar. Geen compressie, dat immers tegen grenzen aanliep, maar een nieuwe vorm van codering.

Vanaf dat moment heeft Sloot derden nodig, en het verdere boek verhaalt van de stoet personen die Sloot willen bijstaan met het exploiteren van zijn vinding, met heel verschillende maten van eigenbelang. Smit laat alle personen aan het eind in een soort van flashback nog eens op een fraaie manier de revue passeren.

Het begint met ene Jos van Rossum die eerst twee andere vindingen van Sloot wil ontwikkelen, onder meer een database voor reparatie-informatie, de Repabase. Dat ging mis, vervolgens kwam de datacodering aan bod. Philips-mensen kwamen in 1996 kijken, maar toonden onbegrip. Sloot gaat op zoek naar geld. Via-via komt hij bij IT-ondernemer Leon Sterk, die met geld komt in ruil voor 50 procent in het op te richten bedrijf Davoc. Er komen nog wat figuren bij, de lange serie van min of meer mislukte en door Smit vaardig, vaak hilarisch opgetekende bijeenkomsten rond Sloot neemt een aanvang.

Steeds weer zijn het mannen. De enige vrouwen in het hele verhaal zijn Sloots echtgenote en Piepers pr-dame, behoudens zijn echtgenotes in het privé-deel. En bedrijven komen en gaan om te kijken naar Davoc, van Joh. Enschede en Oracle tot Shell en Swatch. En op 31-10-1998 om 13.31 uur precies ging Davoc.com live, en Sloot zou zijn inmiddels Solid State Technology gedoopte kastje tonen, waarin een smartcard ging met daarop een hele videofilm. In een absurde ambiance, voor een zaal vol genodigden, loopt het weer mis. Ene Dick Vesters van Oracle krijgt de technologie werkend te zien, is totaal verbijserd, en komt er in een bijlage van het boek nog eens terug op de zaak.

Even later verschijnt Marcel Boekhoorn ten tonele, een prototype investeerder dat later nog met internetbe-drijven sluw handelt en geld verdient. Boekhoorn heeft onder meer Bowolar BV. Dat staat voor 'Boekhoorn wordt lachend rijk', en alleen al om dit soort details leest het boek lekker weg.

Via-via komt het bij René Bickel, ex-getrouwe van Nina Brink. En passant vertelt Smit even dat Nina Brink het idee voor World Online gladweg gejat heeft - weer zo'n aardig, maar niet even gecheckt detail. Bickel is de 'loopbrug naar de Rembrandt-toren', het contact met Roel Pieper.

Dan onderbreekt Smit het verhaal om 35 pagina's biografie van Pieper te schrijven, onder meer privé-feiten  die niet  echt in het  voordeel van de Neder-landse  tycoon spreken.  De lezer begint  dan met een zeker vooroordeel aan de story rond het Sloot Digital Coding System en het bedrijf FifthForce (na Davoc  en  Dipro de derde onderneming)  dat het moest gaan exploiteren. Pieper is de boef, maar daarvoor wordt nergens in het boek enig bijvoeglijk
naamwoord aan verspild.

Het verhaal leest zich vanzelf, van de onmin over de 375 miljoen dollar aanvangswaardering tot de strijd om het ontrafelen van het geheim van het kastje, de wederom hele en halve mislukte demonstraties en tot slot de  (voor iedereen?)  verpletterende mede- deling dat Sloot dood is. En dat alles met heerlijke details, zoals de ontmoeting tussen Pieper en Eckart Wintzen die hem tevergeefs meldt de vin- ding 'je reinste onzin' te achten.

De pagina's met vaak slechte zwart-witfoto's aan het eind van het boek vormen op het eerste gezicht een rare toevoeging aan het boek, maar ze passen perfect bij de opgewekte sfeer van enerzijds de uit- vinder op zolder in zijn rijtjeshuis versus het ouwe- jongens-netwerk dat de klus wel even zou klaren.

Wel chic, maar onpraktisch is de keuze voor een verantwoording van alle citaten achter in het boek. Wil je ze niet in de tekst zelf hebben, dan kunnen ze altijd nog beter in voetnoten onder aan de pagina's, want het (terug)bladeren om het gewicht van de citaten te kunnen bepalen is irritant.

Het is aanlokkelijk het halve boek te citeren, maar één citaat spreekt afdoende:

"Ik vertelde aan de andere jongens dat ik  Marcel aan de lijn had en dat hem de miljarden weer om de oren vlogen. Iedereen werd gek.  De rekenmachines kwamen uit de binnenzak en de champagne werd besteld. Die andere jongens hadden 40 miljoen dollar in de tas zitten. We werden hoe langer hoe gekker. Onze laatste man had net kleren gekocht en belde een taxi om de kleren naar het hotel te laten brengen. En de ene fles champagne na de andere werd naar buiten gedragen."

En dit ging dan nog om het voetbalteam van Boekhoorn bij Oranje Blauw in Arnhem dat zou meedelen in zijn winsten.

Je moet wel een hele beroerde filmproducent zijn wil je in dit boek geen geweldig scenario zien. Op de aard van de 'technologie' komen we later terug in Netkwesties, want daarover is nog het een en ander te zeggen.


De Broncode, ISBN 9057591561, 328 pagina's

Peter Olsthoorn, 10 september 2004