Alles op geen schijfje

  
Vrijdag 17 september 2004 door MARK HOUBEN

De vinding zou de wereldwijde computer, elektronica, en telefoonindustrie op zijn kop
zetten. Internetten zonder snelheidsbeperking? Geen probleem. Een complete film
bekijken vanaf je mobiele telefoon – mits dat handig zou zijn? Geen probleem. Op één
dvd-schijfje niet één film zetten, maar een paar duizend? Geen probleem.
Televisiereparateur Jan Sloot uit Nieuwegein had de sleutel tot deze werelduitvinding in
handen. Totdat hij de techniek in zijn graf meenam, toen hij in de zomer van 1999 op 54
-jarige leeftijd onverwacht overleed aan een hartstilstand. Sloot was hartpatiënt.
 

Journalist Eric Smit van het zakenblad Quote heeft dit bizarre verhaal vastgelegd in zijn boek De
Broncode. Smits, onder meer geïnspireerd door Tom Wolfe, beschrijft spannend hoe de
televisiemaker aan zijn vinding sleutelt en vervolgens een reeks zakenmensen, van een
keukenboer tot oud-Philipstopman Roel Pieper, de technologie op de markt willen zetten om er
miljarden mee te verdienen. Of zoals een investeerder uit Silicon Valley tegen Sloot zegt: ,,Jij
wordt ongetwijfeld de rijkste man ter wereld.'' Bill Gates van Microsoft is nu 's werelds rijkste
man met een vermogen van 47 miljard dollar.

Sloot komt via talloze zakenmensen, die zijn techniek niet doorgronden maar de consequentie
van de vinding en de daarmee gemoeide bedragen haarscherp zien, in contact met Philips – dat
een paar jaar eerder ook al naar de techniek van Sloot heeft gekeken maar destijds afwees. Het
jonge bestuurslid Roel Pieper krijgt de zaak op zijn bureau. Deze valt bijna van zijn stoel als hij
de demonstratie van Sloot ziet. Pieper schakelt Philips-onderzoekers in, die de techniek voor
onmogelijk houden omdat deze spot met de wetten van de informatietheorie, maar die wel meer
willen weten. Sloot daarentegen houdt de kaken stijf op elkaar uit angst voor diefstal van zijn
technologie. Uiteindelijk wijst Philips wederom de vinding af, omdat het bedrijf te weinig
informatie krijgt om te kunnen bepalen of Sloots vinding werkelijkheid of mythe is.

Toch blijft Pieper zeer geïnteresseerd. Mede omdat hij op de wip zit bij Philips, waar hij de
hooggespannen verwachtingen volgens enkele bestuursleden niet kan waarmaken. Nog tijdens
zijn dienstverband voert Pieper contacten met de zakenpartners van Sloot om de technologie in
een nieuw op te zetten bedrijf onder te brengen en op de wereldmarkt te lanceren. Pieper wil
deze onderneming gaan leiden, met het bijbehorende aandelen- en optiepakket. Het roept bij
Sloot de vraag op of Pieper een dubieuze dubbelrol speelt. Heeft hij Philips weten te bewegen de
vinding af te wijzen zodat hij er privé verder mee kan gaan? Journalist Smit zegt van wel, op
basis van de emails die hij bezit.

Met Pieper aan boord krijgt de vinding van Sloot vleugels. Hij heeft uitstekende contacten met
Amerikaanse investeerders en topmanagers uit de computerindustrie. In mei 1999 gaat Pieper
weg bij Philips en stampt binnen korte tijd FifthForce uit de grond, zoals het bedrijf is gaan heten.
Er komt een rondgang langs Amerikaanse en Nederlandse investeerders, die verrukt staan van
Sloots vinding. ABN Amro verstrekt een lening van bijna 25 miljoen euro.

Er blijft één probleem. De technologie van Sloot moet een patent krijgen. De televisiereparateur
werkt daar zelf aan, maar krijgt die door zijn dood niet af. Pieper heeft, opmerkelijk genoeg, de
technologie in de tussentijd ook niet kunnen doorgronden. En verklaringen van Sloot dat deze in
een bankkluis zouden liggen, blijken niet te kloppen als deze na zijn dood wordt geopend.

De hamvraag blijft of Sloot een geniaal uitvinder was of een meesteroplichter. Smit beantwoordt
deze vraag niet, ondanks zijn claim een reconstructie te hebben gemaakt. Vast staat dat
wetenschappers ervan overtuigd zijn dat wat Sloot liet zien, onmogelijk is. De Broncode is
daarmee een mooi verhaal, maar niet meer dan dat.